Dis nie vir almal ewe maklik om vriende te maak en waardevolle verhoudings te bou nie. Die waarde van goeie vriendskappe is voor die hand liggend, maar die vaardigheid om vriende te maak, kom nie sommer vanself nie. Ouers moet hul jong kinders leer hoe om vriende te maak en verhoudings te bou; só leer kinders ook om ’n goeie vriend vir ander te wees.

Waarom vriendskappe belangrik is vir groei by kinders

Ons almal het ’n diep behoefte aan ander mense se vriendskap, aanvaarding en ondersteuning. Daarsonder word ons maklik oorweldig, ons voel alleen en raak depressief.

Maatskaplike werker Mariaan Brand van Kaapstad het ’n selfverklaarde groot liefde vir kinders. Sy verduidelik waarom goeie vriende vir kinders goud werd is: “’n Goeie vriendskap is ’n waardevolle verhouding wat geluk, pret en ’n gevoel van ‘behoort’ aan ’n kind gee. Gesonde vriendskapsverhoudings dra by tot kinders se algemene welstand en ’n goeie lewensgehalte. En hoe meer sinvolle verhoudings jy het, hoe meer fasette van jou menswees word ontwikkel.”

Mariaan noem die volgende voordele van gesonde en hegte vriendskappe:

• Dit verlaag kinders se spanningsvlakke, en kalmeer die senuweestelsel en verminder die moontlikheid van angs en depressie. 
• Dit lê ’n goeie grondslag vir emosionele en identiteitsontwikkeling, en bied ’n ondersteuningsnetwerk aan die betrokke kinders. 
• Dit help hulle met die ontwikkeling van selfaanvaarding, die vestiging van selfwaarde en die ontwikkeling van belangrike vaardighede – onder meer geduld, mededeelsaamheid en luistervermoë.
• Dit vestig morele waardes en leer kinders hoe om te sosialiseer en om by sosiale norme aan te pas.

Die grondslag van gesonde vriendskappe

Fisherman’s Friend het onlangs ’n studie gedoen waaraan 2 000 mense deelgeneem het. Dit is deur dr Robin Dunbar van die Universiteit van Oxford geanaliseer, en die studie het bevind dat vriendskap die enkele belangrikste faktor is wat beide ons emosionele en fisiese gesondheid en welstand beïnvloed. 

“Die studie toon aan dat twee derdes van mense ’n beste vriend het wat emosionele ondersteuning en raad bied in die tye wanneer hulle dit die nodigste het,” sê Robin. “Volgens die studie beweer 83% van die mense dat hulle ’n goeie vriend is, en dus is dit nie verrassend nie dat ons hoë verwagtinge het van díe wat ons as goeie vriende beskou.”

Nie net is vriendskappe integraal deel van ons menswees nie, maar dit is ook belangrik in elke fase van ons lewe. Spelterapeut, onderwyseres en lewensafrigter Riza Uys verduidelik dat vriendskap reeds by geboorte begin wanneer kinders ’n band met hul ouers en primêre versorgers vorm. 

Die manier waarop ouers hul kinders hanteer, versorg en opvoed, skep by daardie kinders die beeld van hoe ander mense is, hoe hulle teenoor ander optree en wat jy van hulle kan verwag. “Dit het uiteindelik ook ’n groot invloed op selfbeeld, waagmoed, vertroue en ’n eie identiteit. Wanneer die kinders ouer word, speel maats en onderwysers ’n toenemend belangrike rol,” sê Riza.

Mariaan voeg by: “Broers en susters speel ook ’n belangrike rol in die aanleer van vaardighede. Ouers moet daarom van jongs af ’n goeie verhouding tussen sibbe aanmoedig en koester. Hierdie unieke verhouding gee kinders die geleentheid om vaardighede soos kommunikasie, luistervermoë, om te kan deel en om emosies te hanteer, aan te leer en in te oefen.”

Video: Why You Are Lonely and How to Make Friends

Bron: Skakel

Emosionele ontwikkeling en sosiale vaardighede

Vermy boelie-gedrag en die moontlikheid dat jou kind die teiken van ’n ander boelie kan wees deur te fokus op emosionele ontwikkeling. 

Mariaan sê: “Emosionele ontwikkeling is baie belangrik vir sosiale aanpasbaarheid en veerkragtigheid. Kinders wat emosioneel goed ontwikkel het, sal makliker gelukkige verhoudings bou. Kinders moet dus van jongs af leer hoe om hul emosies te beheer sodat hulle moontlike intense emosies in sosiale situasies op ’n aanvaarbare manier kan bestuur.”

Ouers kan hierdie ontwikkeling aanhelp deur emosies te identifiseer en daaroor te gesels. Dis belangrik dat kinders veilig voel by ouers en hierdie emosies kan uitdruk sonder om geoordeel te word.

Mariaan verduidelik dat swak sosiale vaardighede gewoonlik gepaard gaan met ’n swak selfbeeld en lae selfwaarde. “’n Tekort aan emosionele ontwikkeling en emosionele regule­ring het tot gevolg dat kinders maklik in konfliksitua­sies beland. Sulke kinders maak nie sommer maats nie, hulle word maklik boelies se teiken. En hulle kan self ook ander begin boelie.”

Daar is derduisende hulpbronne aanlyn wat kinders kan help om vriendskapsbande te smee. Laai gerus ’n oulike vriendskapswerkkaart soos hierdie vir jou kind af.

Oop kommunikasie in verhoudings

’n Oop en gemaklike verhouding met jou kinders sal die weg baan vir ander suksesvolle verhoudings en die hantering van potensiële probleme.

Ouers wat graag hul kinders se vriendskappe wil koester en bou, moet dus eerstens aan hul eie verhouding met hul kinders aandag gee. Selfs tieners, wat oënskynlik onafhanklik wil wees en ’n eie identiteit wil ontwikkel, hunker na hul ouers se insette en ondersteuning.

Dit is belangrik dat ouers self die regte gedrag ten opsigte van verhoudings uitleef. Ouers se gesindheid – die respek, geduld en genade wat hulle teenoor huismense, vriende en vreemdelinge betoon – sal hul kinders se bloudruk vir toekomstige verhoudings word.

Praktiese wenke vir die bou van vriendskappe

1. Besluit saam oor die waardes wat vir jul gesin belangrik is. Verduidelik aan jou kinders waarom eienskappe soos geduld, minsaamheid, respek, barmhartigheid en lojaliteit kernwaardes is.
2. Skep geleenthede vir interaksie met hul eie portuurgroep, maar ook met mense van ander ouderdomme, sodat die kinders gemaklik in verskillende situasies met verskillende mense kan omgaan.
3. Leer jou kind van kleins af om grense te stel en “nee” te sê. Kinders moet weet dat hulle hul eie mening kan hê en dat hulle van ander mag verskil sonder dat dit noodwendig tot konflik lei.
4. Leer jou kinders ’n emosionele woordeskat, en leer hulle terselfdertyd om ander se emosies te “lees” en te verstaan. Kinders moet hul eie emosies reg kan verwoord, en moet ook leer om fyn te luister en op te let ten einde ander mense se gemoedstoestand te kan interpreteer en gepas daarop te kan reageer.
5. Vra jou kinders om hul verhouding met hul beste maatjie, of die een by wie hulle pas gespeel het, deur middel van ’n verkeerslig te beskryf – groen vir goed en lekker; oranje vir onseker of ongemaklik; rooi, wat ’n groot probleem aandui.
6. Vra jou ouer kinders om hul skooldag, naweek of sportwedstryd op ’n skaal van 1 tot 10 te evalueer. Vra dinge soos: Wat moet gebeur om jou dag beter te maak? Indien jy een ding in die wêreld kon verander, wat sou dit wees?
7. Kinders gesels ook makliker wanneer hulle nie noodwendig die middelpunt van al die aandag is nie. Kry ’n aktiwiteit wat julle almal geniet, of werk saam om aandete voor te berei. Gebruik dan hierdie tyd om te gesels en om jou kinders beter te leer ken. Luister sonder oordeel na jou kinders se menings en vrese, sodat hulle gemaklik sal voel om ook moeiliker sake met jou te bespreek.

Hier is ’n oulike boek met vriendskap as tema: https://eshop.bybelmedia.org.za/product/jy-handle-dit-net/

* Oorspronklike artikel geskryf deur Susan Goosen.